Stobrawski Park Krajobrazowy na rowerze cz5
Poligon artyleryjski z II Wojny Światowej
Już przestało mnie zaskakiwać, że w miejscach najciekawszych przyrodniczo znajdują się często relikty militarne. Czasem odległe, czasem mniej odległe, a czasem całkiem współczesne. Do tych ostatnich (choć to wcale nie są najświeższe takie pozostałości) należą te o których chcę dzisiaj odpowiedzieć. Zacznę nietypowo od zdjęcia. Taki obiekt w środku lasu…
Widać, że to specyficzny obiekt – z tyłu gruba ściana, wejście osłonięte daszkiem i murem (ale tylko z jednej strony), na prawo od wejścia spore okno ale na lewo wąska szczelina obserwacyjna. W dodatku takich obiektów jest 6 i układają się dokładnie w linii prostej…
Jak ustalili miłośnicy militariów to pozostałość „fabrycznego” poligonu artyleryjskiego zakładów Kruppa (tak, teraz tych w Jelczu Laskowice) gdzie testowano produkowane tam haubice. Przy każdym bunkrze wycięto pas lasu o szerokości 100 – 150 m i znacznej długości tak aby stanowiska obserwacyjne były w dolnym lewym rogu (patrząc z kierunku lotu pocisku). To tłumaczy ich specyficzną i asymetryczną budowę. Pierwsze cztery położone były w jednakowych odległościach od siebie – około 1750 m, najbliższy 5 250 m od strzelnicy, najdalszy 10 500 m. Pozostałe położone są dalej. Obiekty były skomunikowane telefonicznie.
Jakkolwiek bunkry zostały zbudowane według jednego projektu to teraz różnią się nieco miedzy sobą, Dokładając do tego bardzo różny las w jakim się znajdują, moim zdaniem, prawdziwy fun to zebrać wszystkie. Według tradycyjnych opisów jest to dość upierdliwe ale mając dokładne współrzędne geograficzne i lokalizację raczej bezproblemowe. Choć nie z każdej strony można łatwo do obiektu dotrzeć. Trasa, którą pokazuje jest zoptymalizowana, tak aby jeździć i dochodzić możliwie komfortowo. Na końcu podam link do pliku gpx a także współrzędne obiektów.
Trasa śladami poligonu artyleryjskiego zakładów Kruppa
Proponuję wycieczkę w wariancie liniowym. Zaczynamy w Brzegu a kończymy w Jelczu Laskowice. Dlaczego tak a nie odwrotnie? Zależy to od dnia tygodnia – od poniedziałku do soboty startowałbym w Jelczu a w niedzielę w Brzegu (akurat tak jechaliśmy). Po prostu po południowe pociągi powrotne do Wrocławia o tej porze roku są często mocno zapchane a z Jelcza jako stacji końcowej startuje się komfortowo zawsze. W zamian jest zdecydowanie mniej pociągów powrotnych. Za to w lasach obok Jelcza Laskowice można sobie dowolnie jazdę przedłużać lub po prostu zalegnąć na jednym z dwóch kąpielowych stawów, tak aby być na stacji o właściwej porze. Trasa w wersji minimalnej ma około 52 km, w większości to wygodne dukty ale są fragmenty porośnięte trawą lub piaszczyste i tam samo nie jedzie.
Poligon artyleryjski – bunkier 6
Pokazane wcześniej zdjęcia pochodzą z szóstego najdalszego obiektu. Obiekt widać z leśnej, biegnącej po łuku (której nie ma na mapie), drogi. Jest zamknięty i użytkowany przez koło łowieckie. Trudność dojścia – minimalna
Poligon artyleryjski – bunkier 5
Obiekt leży w pięknym, bukowym, ciemnym lesie. Z tyłu ścianę, pewnie w celu zwiększenia odporności na pociski zasypano. Ma zamurowane okno, drzwi i może, mało wygodną ale jednak, pryczę. Jak będziecie chcieli się zaszyć to warto zapamiętać.
Poligon artyleryjski – bunkier 4
To najtrudniej dostępne stanowisko, przynajmniej o tej porze roku. Z każdego kierunku trzeba się przedzierać w gęstwie, i mimo, że nie jest bardzo daleko od drogi to nawet ten kawałek jest upierdliwy. Bez dokładnej pozycji chodzenie po tym kwartale może dać w kość. Za to coś za coś – nówka nie śmigana!
Poligon artyleryjski – bunkier 3
To miejsce wymaga najdłuższego dojścia, zarekomenduję drogę zgodnie z trackiem, choć są inne alternatywy. Ci co umieją czytać teren szybko znajdą tutaj słabo przetartą ścieżkę, która doprowadzi do finału. Jest troszkę przedzierania, trochę nierówno ale jakiś kłopotów większych nie ma.
Poligon artyleryjski – bunkier 2
To już cywilizacja, w pobliżu jest asfaltówka dojście leśną drogą od auta to może 300 m. Rowerem zaś pod same „drzwi”. Ściana obiektu jest wysoko zasypana (dlatego kiedyś go przegapiłem), są niestety pozostałości po odwiedzinach poprzedników.
Poligon artyleryjski – bunkier 1
Jest widoczny z leśnej drogi, nie ma więc większego dojścia. O ile wcześniejsze lasy są bardzo mało odwiedzane to tu wkraczamy w regiony bliskie cywilizacji. Skutki zobaczycie na ścianach.
Poligon artyleryjski – wieżyczki, kulochwyt i działobitnie
Teraz pora jest na objazd stanowisk działobitni i pozostałych obiektów poligonu. Tak się składa, że opisanych 6 bunkrów leży na terenie obecnego Stobrawskiego Parku Krajobrazowego (i województwa opolskiego) a pozostałe to województwo dolnośląskie i lasy obok Jelcza Laskowice. Bez szumnych braw (i słupków granicznych) przekraczamy tę linię. Do zaliczenia są jeszcze dwie wieże obserwacyjne, kulochwyt, działobitnie, stacja kolejowa. Ponieważ, mam świadomość, że ilość tych militarnych dokumentacji może Was troszkę przybić to będzie już ekspresowo. Na początek wieżyczka Klaudii (cała) i ruiny tej drugiej.
Kulochwyt
To, mimo zniszczenia, największy obiekt poligonu.
Wszyscy co mają żyłkę detektywistyczną mogą tu ugrzęznąć na dłużej. Pozarastane betonowe drogi, pozostałości po kolei, nasypy, wielkie i mniejsze dziury a na to wszystko nakłada się kilkudziesięcioletni las. Przeglądałem dostępne, stare mapy rastrowe i o dziwo na tym tle doskonale wypada OSM, wszystko, poza mniejszymi dziurami, jest tutaj ładnie zaznaczone. W czerwonym kółku jest kulochwyt i działobitnia polowa. A reszta zaprasza do własnych eksploracji.
Na zakończenie podam współrzędne bunkrów obserwacyjnych
bunkier 1 – N 50 58,123 (50.968716), E 17 27,358 (17,455967)
bunkier 2 – N 50 57,690 (50,9615), E 17 28,508 (17,475133)
bunkier 3 – N 50 57,215 (50,953583), E 17 29,813 (17,496883)
bunkier 4 – N 50 56,755 (50,945916), E 17 31,006 (17,516767)
bunkier 5 – N 50 55,956 (50,9326), E 17 33,062 (17,551033)
bunkier 6 – N 50 55,263 (50,92105), E 17 34,941 (17,58235)
Ponieważ niektóre obiekty odwiedziłem parokrotnie i pomiary różniły mi się w praktyce nawet o 30 m to wiem, że to orientacyjne pozycje. Nie mniej jednak do odnalezienia to wystarczy. Na gpsies.com u użytkownika Wujot (czyli u mnie) znajdziecie pod nazwą Brzeg-Lubsza-Jelcz Laskowice Bunkry poligonu artyleryjskiego – wszystko gpx. tej trasy.
I na wszelki wypadek trasa we fragmentach „analogowych”.
